Những truyện ngắn ...tính cách của người Sài Gòn.

"Bỏ đi. Ơn nghĩa gì cậu ơi"


Sài Gòn là mảnh đất lạ kỳ. Nó lạ kỳ đến nỗi người ta chẳng biết viết gì, nói gì về nó. Nó lạ kỳ đến nỗi người ta nhớ về nó khi đang ở trong lòng nó. Nó lạ kỳ đến nỗi người ta thương nó bằng một thứ tình cảm mơ hồ nhưng mãnh liệt đến ngạt thở, như kiểu một thứ tình nghĩa khác, không phải là quê hương.

Tôi đến Sài Gòn lần đầu tiên năm 1991, trên một cái xe cấp cứu. Không phải xe chở tôi, là tôi quá giang xe cấp cứu chở một bệnh nhân viêm màng não từ bệnh viện Khánh Hòa chuyển viện vào Chợ Rẫy. Tôi nhớ như in khi người tài xế lần đầu vào Sài Gòn đã đi vào đường một chiều và bị hàng loạt xe gắn máy suýt đụng phải. Tôi nhớ mình đã tháo cái nhẫn 2 chỉ vàng trên tay để nhét vô vớ vì nghe nói cướp ở Sài gòn sẳn sàng chặt tay bạn chỉ để cướp một chỉ vàng. Ngày đó, ấn tượng đầu tiên của tôi là Sài Gòn quá lớn và quá đông. Tới bây giờ, ấn tượng của tôi cũng vẫn là Sài Gòn quá lớn và quá đông.

Sài Gòn lớn. Tôi đồ nó phải lớn hơn cả Singapore hay HongKong. Từ ruộng đồng Hóc Môn ra đến biển Cần Giờ, từ vườn cây Thủ Đức mút đến miệt Bình Chánh xa xôi. Ở đâu cũng là đất Sài Gòn. Câu nói ấn tượng nhất về Sài Gòn tôi nghe từ một ông già đã 40 năm chạy xe xích lô: “Không thằng nào dám vỗ ngực nói mình biết hết đất Sài Gòn”.
Sài Gòn đông. Ngoài đường, trong chợ, hàng quán… đều ngùn ngụt người. Từ khu Chợ Lớn đầy người Hoa nói tiếng Hoa đến khu dân sinh kiếm cái gì cũng có, mà không có người ta cũng kiếm cho bằng được. Từ những đường phố luôn tấp nập người xe đến những cái chợ bán buôn thâu đêm suốt sáng. Đâu đâu cũng đầy người, càng ngày càng đông. Tôi dám cá rằng hơn phân nửa số người bạn gặp ở Sài Gòn đều không phải là người Sài gòn chính gốc. Như tôi.
Ở Sài Gòn có một thứ không khí khác, có lẽ được quánh đặc bởi bụi, khói, bởi mùi mồ hôi, mùi đồ ăn, bởi tiếng xe, tiếng người, bởi muôn ngàn thanh âm, màu sắc mà một khi đã quen hít thở với nó, bạn sẽ không bao giờ quên được, nếu không nói là khó mà rời xa được. Ở Sài Gòn, đất dung nạp vào nó đủ mọi hạng người, từ anh trí thức hàn lâm đến chị bán trôn nuôi miệng đều cảm thấy đất này dễ sống hơn chỗ khác, từ giới nghệ sĩ có tài và bất tài đến mấy bà buôn thúng bán bưng đều nuôi mộng lập nghiệp nơi mảnh đất lắm người nhiều xe này.
Ở Sài Gòn, bạn hay chứng kiến những tai nạn giao thông nho nhỏ do xe máy, thường cả hai bên va chạm đều tự dựng xe lên, nhìn ngó xe của mình, xuýt xoa vài tiếng rồi nổ máy xe, mạnh ai nấy đi, thậm chí họ cũng chẳng nhìn nhau. Ở Sài Gòn thỉnh thoảng có người chạy theo bạn ngoài đường chỉ để nhắc bạn nhớ gạt chân chống xe hoặc coi chừng bị rớt cái ví lòi ở túi quần sau.
Ở Sài Gòn, bạn dễ thấy những quán xá tạm bợ và tối giản đến không ngờ, nhiều quán cà phê chỉ với một cái lon bò húc làm biểu tượng vậy mà một ngày bán không dưới 300 ly café bằng cách bưng đến tận nơi, có một xe bánh mì nhỏ chỉ bán buổi chiều tối mà doanh thu hằng ngày lên đến cả chục triệu, có một bà chỉ bán nước sâm vỉa hè mà sau ba năm đã mua được căn nhà mặt tiền to vật ở chính nơi mà bà xin đặt xe nước sâm của mình.
Ở Sài Gòn có nhiều bạn trẻ mặc đồ như tây, ngồi ở café máy lạnh với laptop trước mặt và viết đơn xin việc, nhưng cũng có nhiều bậc trung niên mặc quần đùi uống café cóc ở vỉa hè bàn chuyện xây cao ốc cho thuê. Ở Sài Gòn bạn có thể xin làm phụ việc ở bất cứ đâu mà lương tháng vẫn bằng một kế toán mới tốt nghiệp đại học, người ta có thể mua cùng một món đồ với giá chênh lệch nhau đến cả chục lần mà không hề áy náy. …
Có nhiều thứ nữa ở Sài Gòn mà tôi muốn viết mà vẫn không viết được, tôi xin kết bằng một câu chuyện nhỏ, của tôi. Công việc đầu tiên mà tôi làm để sinh nhai ở đất Sài Gòn này là làm bốc xếp ở cảng. Một bữa tối nọ, chừng hơn mười giờ, trời mưa lớn, tôi đạp xe từ cảng về sau ca làm. Đói, lạnh và mệt làm tôi lả đi, tôi tấp đại xe đạp vào một mái hiên và ngồi bệt xuống, ngủ thiếp đi. Đột nhiên tôi chợt thức vì tiếng cửa sắt kéo ra, một người phụ nữ mở cửa và hỏi thăm tôi bằng giọng nam bộ rất phúc hậu. Bà mở rộng cánh cửa cho tôi vào, bà đưa cho tôi một cái áo để thay và chỉ ít phút sau, bà lại xuất hiện với một tô mì gói nghi ngút khói, có cả mấy cọng ngò. Bà chỉ nói gọn: “Ăn vô là khỏe liền hà”. Mà thiệt tình, ăn hết tô mì tự nhiên tôi thấy “phẻ” quá, có lẽ vì từ đó, tôi không nghĩ mình có thể sống ở đâu tốt hơn mảnh đất này. Tôi khỏe luôn từ đó đến giờ. Tôi chịu không thể nhớ căn nhà ấy, nó nằm đâu đó trên đường Lý Chính Thắng. Tôi cũng chịu, không nhớ nổi gương mặt người đàn bà ấy, như mọi người đàn bà ở thành phố này. Bạn đừng nói tôi vô ơn.
Ở Sài Gòn, nói chuyện đó chỉ nhận được một cái khoát tay và câu trả lời trớt quớt: “Bỏ đi. Ơn nghĩa gì cậu ơi”. Rồi tôi cũng giúp một người khác như thế, rồi tôi cũng nói giọng Sài Gòn, tôi cũng khoát tay khi người ta cảm ơn: “Bỏ đi. Ơn nghĩa gì cậu ơi”. Sài Gòn là một mảnh đất lạ kỳ. Nó lạ kỳ đến nỗi người ta nhớ về nó khi đang ở trong lòng nó. Vậy đó.

Đàm Hà Phú

Người Sài Gòn.....

Tôi gọi họ là người Sài Gòn dù có khi không phải, nhưng tôi vẫn gọi bởi họ đang sinh sống và làm việc ở Sài Gòn.

Người Sài Gòn đầu tiên tôi tiếp xúc là bác chạy xích lô máy cách nay đã 40 năm. Hè năm đó, mẹ đưa bốn chị em chúng tôi lên Sài Gòn chơi. Tôi là đứa nhỏ nhất vừa lên 8. Ra khỏi xa cảng miền Tây, mẹ dắt díu bốn chị em tôi đến dãy xích lô máy đang đậu thẳng hàng. Mẹ chọn chiếc xe đẹp nhất, nhiều màu sắc xanh đỏ vàng... Tôi thích mê cái xe này, nhất là tiếng nổ chát chúa của nó giống như tiếng nổ của mấy xe “môtô bay” mà bọn trẻ quê tôi rất thích. Tôi giành chỗ ngồi dưới cái cản xe, ngắm dòng người, xe cộ, phố phường...

Xe dừng trước nhà một người bà con trên đường Tháp Mười, Chợ Lớn. Mẹ và chúng tôi vội vã, xúm xít xách đồ vào. Rồi mẹ sực nhớ, hoảng hốt khi để quên cái bóp tiền trên xe... Chưa hết năm phút lo lắng lại nghe tiếng xe nổ rầm rầm. Bác xích lô quay lại, đưa cái bóp kèm theo lời trách: “Lần sau nhớ kỹ lưỡng đó”, rồi ông chạy vụt đi đánh rơi lại hai tiếng cảm ơn từ mẹ. Người Sài Gòn đầu tiên tôi gặp thật ấn tượng, tuyệt vời.

40 năm sau. Lần này tôi đưa mẹ tuổi gần 90 lên Sài Gòn khám bệnh tại Bệnh viện Trường đại học Y dược TP.HCM, tháp tùng có vợ tôi và đứa cháu trai. Đã hơn 10 năm tôi không đến Sài Gòn nên có cảm giác xa lạ và... sợ. Mọi thứ trông cậy vào con gái là sinh viên Trường đại học Y dược, làm “dân Sài Gòn” đã... hai tháng.

Đi xuyên đêm từ Trà Vinh, 6g sáng chúng tôi có mặt ở bệnh viện. Cứ ngỡ là sớm, dè đâu khu khám đã đông cứng người. Sau khi lấy phiếu, thông tin cá nhân, đóng tiền... chúng tôi ngồi đợi ở phòng khám nội thần kinh. Đang lo không biết khi nào mới đến lượt mình thì bỗng tiếng loa kêu tên mẹ tôi, là người được khám đầu tiên. Hỏi ra mới biết bệnh viện có chế độ ưu tiên cho người già, và vị trí “số một” là do mẹ tôi... già nhất trong những người già có mặt hôm đó.

Tôi xin cho mẹ nhập viện để theo dõi chứng chóng mặt thường xuyên, nhưng khi làm thủ tục thì gặp sự cố... hết giường, phải chờ đến đầu giờ chiều. Vậy là chúng tôi lại tay xách nách mang ra đường, không biết tính sao, không biết đi hướng nào để tìm một khách sạn bình dân nghỉ tạm.

Con tôi sực nhớ một khách sạn gần đó nhưng ba chiếc taxi đang đậu ở đó đều từ chối vì... quá gần. Đúng là gần với xe chứ đi bộ cũng khá xa, mẹ tôi không đi nổi. Vậy là lại tần ngần không biết làm sao...

Bỗng nghe tiếng của một cô gái từ phía sau. Cô chỉ chúng tôi đường đến một khách sạn còn gần hơn nữa. Nói rồi, cô đẩy chiếc xe máy xuống đường, bảo mẹ tôi lên ngồi giữa và con tôi ngồi sau. Cô đưa đến khách sạn và chờ đến khi con tôi báo có phòng mới quay đi. Khi chúng tôi đi bộ tới thì cô đã đi rồi. Đó là người Sài Gòn mà tôi gặp gần đây nhất.

Có lẽ tôi sẽ mãi là một dân quê, dân tỉnh lẻ. Nhưng với tôi người Sài Gòn vẫn thật gần gũi, trong đó có người Sài Gòn đầu tiên và người Sài Gòn gần nhất mà tôi đã gặp. Như mẹ tôi cách nay 40 năm, tôi cũng nợ họ hai tiếng cảm ơn.

Sưu tầm...